انواع فن کویل و نحوه عملکرد آنها
فن کویل چیست؟ و کاربردهای مختلف آن
فن کویل به انگلیسی Fan coilیک دستگاه برای ایجاد سرمایش و گرمایش است که به طور کلی در سیستم تهویه مطبوع به کار گرفته می‌شود.
کاربرد این دستگاه در ساختمان‌های صنعتی ، مسکونی و تجاری می‌باشد.
به طور کلی‌یک فن کویل از قطعاتی که در ادامه گفته می‌شوند تشکیل می‌شود.
- کویل‌های سرمایشی و گرمایشی
- فن
- فیلتر هوا که به دو صورت قابل شستشو و تعویض می‌باشد.
- شیر فلکه
- شیر هواگیری
عمل کنترل درجه حرارت در فن کویل‌ها توسط ترموستاتی که درون آن تعبیه شده انجام می‌شود. همچنین تنظیم مقدار رطوبت به وسیله‌ی هیومیدستات و تنظیم مقدار هوا به وسیله فن و مقدار هوای تازه به طریق روش‌های متداول تنظیم و کنترل می‌شود.
انواع فن کویل‌ها
همانطور که اسم فن کویل مشخص است، این سیستم از یک فن و کویل تشکیل می‌شود.
جنس کویل به طور معمول از لوله مسی به همراه پره آلومینیومی ساخته می‌شود.
با توجه به محصل نصب فن کویل، می‌توان آن را به صورت توکار یا روکار و هچنین از نظر گرمایش و سرمایش تقسیم‌بندی کرد.
فن کوئل دکوراتیو
کاربردهای مختلف فن کویل‌ها
از بهترین و مهمترین مواردی که سیستم فن کویل در آن کاربرد دارد، استفاده در مواقعی است که ما خواسته باشیم درجه حرارت در هر بخش یا فضا را به صورت جداگانه کنترل کنیم.
علاوه بر این، با استفاده کردن از فن کویل ها می توان از انتقال آلودگی‌ها در بین اتاق‌ها جلوگیری کرد.
از جمله مکان‌هایی که فن کویل در آن کاربرد دارد می‌توان به هتل‌ها، متل‌ها، ساختمان آپارتمانی و اداری اشاره کرد.
به دلیل کم بودن بازدهی فیلتر هوای فن کویل و تمیز کردن و نگهداری از آن بهتر است که این دستگاه در بیمارستان‌ها استفاده نشود؛ اگر چه در برخی مکان‌های بیمارستان استفاده می‌شود.
فن کویل از لحاظ کاربرد به سه دسته تقسیم می‌شود:
فن کویل زمینی
ظرفیت این نوع فن کویل بین ۲۰۰ الی ۱۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه است که در آن هوا به صورت روبه رو زن یا عمودی به سمت بالا منتشر می‌شود.
فن کویل سقفی
ظرفیت این نوع فن کویل به مانند فن کویل زمینی ۲۰۰ الی ۱۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه است.
این نوع فن کویل به دو شکل بدون کابینت و کابینت‌دار ساخته می‌شود.
ظرفیت این نوع فن کویل بین ۶۰۰ الی ۲۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه و در سه طرح ساخته می‌شود که در ادامه با این سه نوع آشنا خواهیم شد.
- فن کویل کانالی سقفی از نوع توکار: این فن کویل به دلیل توکار بودن در سقف نصب می‌شود و از دید کاملاً پنهان است و همچنین به خاطر بی صدا بودنش مناسب ساختمان هتل‌ها، ساختمان مسکونی، دفترهای اداری و سایر فضاهایی که به دنبال یک سیستم تهویه مطبوع بی سر و صدا هستند است.
- فن کویل کانالی سقفی از نوع روکار: این نوع فن کویل برخلاف فن کویل کانالی سقفی توکار دارای کانال نیست و کاربرد آن برای به گردش در آوردن هوای داخل فضای مورد استفاده است.
- فن کویل کانالی سقفی از نوع روکار ایستاده: به خاطر ایستاده بودن این نوع فن کویل می‌شود آن را در هر مکانی استفاده کرد حتی در اتاق ساختمان‌های مسکونی.
تقسیم فن کویل از لحاظ گرمایشی و سرمایشی
فن کویل از لحاظ ساختار به دو شکل وجود دارد.
- شکل دو لوله
- شکل چهار لوله
شکل دو لوله‌ای شامل یک لوله‌ی رفت و یک لوله‌ی برگشت است. فن کویل با چهار لوله، شامل دو لوله به منظور آمدن آب به درون کویل و ۲ لوله به منظور برگشت آب است.
شکل دوم فن کویل به دلیل داشتن چهار لوله، امکان ورود همزمان آب گرم و سرد را دارد و این قابلیت باعث می‌شود تا به طور همزمان توانایی سرد و گرم کردن را دارد یعنی اینکه یک بخش فضا از فضا را سرد کند و یک بخش دیگر را گرم کند. این در حالی است که نوع اول فن کویل این قابلیت را ندارد و در یک فضا و زمان تنها می‌تواند عمل گرمایش یا سرمایش را انجام دهد.
به دلیل اینکه سیستم‌های لوله کشی در ساختمان‌ها متفاوت است بهتر است که فن کویل فقط برای سرمایش یا گرمایش استفاده شود.
فن کوئل کاستی
نحوه‌ی کار فن کویل‌ها
فن کویل به طور معمول به دو شکل مورد استفاده قرار می‌گیرد. در شکل اول فن کویل تنها عمل برودت و حرارت لازم را تأمین می‌کند. و هوای تولید شده و تازه به وسیله‌ی هوارسان مرکزی و توسط کانال‌هایی که جهت توزیع هوا تعبیه شده‌اند در سطح مکان مورد نظر منتشر می‌شود و به این شکل تهویه مناسب، در این فضا شکل می‌گیرد.
در حالت اول عمل تنظیم میزان گرما و سرمای خروجی توسط ترموستاتی که درون فن کویل قرار دارد و با روشن و خاموش کردن فن انجام می‌شود.
در شکل دوم فن کویل در کنار تأمین برودت و حرارت مورد نیاز، تأمین کردن هوای تازه بر عهده دارد. شکل کار به این صورت است که فن دستگاه، با کشیدن هوای تازه به داخل از راه دریچه‌ای که درون دستگاه تعبیه شده است و دقیقاً در بخش پشتی فن کویل قرار گرفته است، هوا را در فضای مورد نظر پخش می‌کند.
یکی از مزیت‌های استفاده از حالت دوم، کم شدن هزینه‌های اضافه مانند هزینه‌ی مربوط به دستگاه‌ها و سیستم‌های هوارسان مرکزی و تجهیزات مورد نیاز آنها اشاره کرد.
البته در این کنار این مزیت، نبود فیلتراسیون بر روی هوای تازه از عیب‌هایی است که این حالت دارد.
مزیت‌ها و معایبی که سیستم‌های فن کویل دارد:
مزایا استفاده از فن کویل
- فضای اشغال شده کمتر
- استفاده‌ی آسان
- کنترل راحت‌تر آتش و دود در هنگام آتش سوزی به دلیل نبود کانال کشی رفت و برگشت
- حذف کانال کشی‌های اضافه
- تنظیم دمای هر اتاق به شکل مجزا
- استفاده از گرمای خورشید برای تامین آب گرم لازم جهت گرمایش
- عدم سرایت آلودگی‌ها بین اتاق‌ها
معایب استفاده از فن کویل
- نگهداری و تعمیر باید در اتاق و یا محل انجام شود.
- به خاطر تخلیه‌ی آب به تشتک و لوله نیاز است.
- عدم فیلتراسیون ضعیف به خاطر استفاده از فیلترهای با راندمان کم
- کنترل میزان هوای تازه که به اتاق‌ها وارد می شود برای حفظ کردن کیفیت هوا مناسب نیست
